+48 32 40 10 350
biuro@technomex.pl
Tom 2020 |Numer artykułu 6139535 | 8 stron | https://doi.org/10.1155/2020/6139535
Jacek Wilczyński1 oraz Alicja Kasprzak1
Redaktor akademicki: Mario Bernardo-Filho
Otrzymano: 24 września 2019 r
Zmieniony: 06 grudnia 2019
Zaakceptowano: 27 grudnia 2019
Opublikowano: 11 stycznia 2020
Streszczenie
Celem pracy była ocena dynamiki zmian izometrycznych siły i braku równowagi mięśni lędźwiowo-miednicznych w leczeniu kobiet z bólem odc. lędźwiowego. W badaniu wzięło udział czterdzieści jeden kobiet, dziewiętnaście w grupie badanej (A) i dwadzieścia dwie w grupie kontrolnej (B). Rezonans magnetyczny (MRI) przeprowadzono w celu oceny stopnia zmian zwyrodnieniowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Diagnozę izometrycznej siły mięśni i ich nierównowagi przeprowadzono za pomocą urządzenia Tergumed 700. Po sześciu tygodniach terapii w grupie badanej (A) nastąpiła znacząca poprawa siły wszystkich badanych grup mięśni. Jednak w grupie kontrolnej (B) znacząca poprawa nastąpiła tylko w sile mięśni zginaczy lędźwiowych i mięśni zginaczy po lewej stronie. Ponadto nastąpiło znaczące nasilenie braku równowagi siły mięśnia lewego zginacza w porównaniu z siłą prawego zginacza w grupie B. Istotne różnice na korzyść grupy badanej (A) dotyczyły siły mięśni rotatora po lewej, siły mięśnie prostownika odcinka lędźwiowego kręgosłupa, siła zginaczy odcinka lędźwiowego po prawej stronie oraz równowaga siły zginaczy odcinka lędźwiowego po lewej stronie w porównaniu do siły mięśni zginacza po prawej stronie. Terapia za pomocą systemu Tergumed 700 prowadzi do zwiększenia siły mięśniowej kompleksu lędźwiowego i miednicy, kompensując jego brak równowagi, przynosząc korzystne efekty w leczeniu bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
1. Wprowadzenie
Ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób układu kostno-stawowego [1]. Jest to również najczęściej zgłaszana dolegliwość [2] i druga główna przyczyna absencji chorobowej [3]. Jest to najczęstsza przyczyna niezdolności do wykonywania pracy [4] i jedna z głównych przyczyn niepełnosprawności fizycznej osób poniżej 45 roku życia [5]. Zespoły bólowe można podzielić na specyficzne i niespecyficzne [6, 7]. Przeciążenia mięśniowo-powięziowe, uszkodzenia więzadeł i czynniki psychogenne są uważane za przyczyny tych niespecyficznych [8, 9]. Specyficzne bóle są najczęściej powodowane przepukliną jądra miażdżystego, spondylolistezą, zwężeniem kanału kręgowego, zmianami zwyrodnieniowymi stawów międzyzrostowych, złamaniami kręgów, guzami kręgosłupa lub chorobami zapalnymi [10, 11]. Wrażenia bólowe mogą być tępe i rozproszone, ale mogą również polegać na strzelaniu, dźganiu, powodowaniu pieczenia lub kłucia [12, 13]. W populacji najczęstszy jest niespecyficzny ból pleców, czyli podstawa, dla której nie można znaleźć specyficznej patologii powodującej ból [14, 15]. W ostrym bólu, pojawiającym się po raz pierwszy w życiu, tylko 2% pacjentów może ustalić jego przyczynę [16, 17]. Występowanie tego podmiotu chorobowego powoduje znaczne obciążenie budżetu państwa. Największe koszty bezpośrednie generowane są przez diagnostykę, leczenie i rehabilitację, natomiast koszty pośrednie to renty inwalidzkie, świadczenia i zwolnienia chorobowe w pracy [18, 19].
W dostępnej literaturze istnieje wiele sugestii dotyczących zachowawczego leczenia bólu odc. Lędźwiowego kręgosłupa [20, 21]. Prawidłowo ukierunkowana kinezyterapia odgrywa dominującą rolę [22, 23]. W ostatnich latach opracowano różne urządzenia do stworzenia optymalnych warunków do prowadzenia izolowanych ćwiczeń dotyczących odcinka lędźwiowego kręgosłupa [24]. Tergumed jest jednym z takich systemów stosowanych w diagnozowaniu i leczeniu bólu odcinka lędźwiowego.
W badaniach przeprowadzonych przy użyciu tego systemu uwzględniono jednak na ogół krótki czas trwania terapii, co utrudniło jej obiektywną ocenę. Brakuje również badań nad dynamiką zmian siły i nierównowagi mięśni w poszczególnych okresach terapii lub porównania wyników z grupą kontrolną. Dlatego konieczne było przeprowadzenie kompleksowego, obiektywnego i kontrolowanego badania klinicznego, a także dogłębnej analizy dynamiki zmian aktywności mięśni i ich nierównowagi [25].
Do stabilizacji kręgosłup potrzebuje zarówno siły, jak i sztywności mięśni, do których przyczyniają się mięśnie. Ze względu na rozpoznanie ścisłego związku między funkcją mięśni a bólem odc. lędźwiowego opracowano nowy paradygmat dotyczący funkcji i dysfunkcji głębokiego układu mięśniowego. Ponadto określono charakterystykę ćwiczeń niezbędnych do rehabilitacji pacjentów z bólem odc. lędźwiowego. Model ten przyczynił się do modyfikacji programów rehabilitacji pacjentów z tego rodzaju dolegliwościami poprzez wprowadzenie ćwiczeń rotacyjnych i przedłużających [26–28]. Zasadniczo istnieją dwa główne tryby działania mające na celu poprawę funkcji ochronnej mięśni w stosunku do stawów kręgosłupa. Pierwszy z nich wykorzystuje zasadę minimalizacji sił działających na kręgosłup lędźwiowy podczas podstawowej aktywności ruchowej, a drugi optymalną kontrolę kompleksu lędźwiowo-miednicznego. Pacjenci cierpiący na bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa mogą wykazywać brak normalizacji napięcia mięśniowego nawet po ustąpieniu bólu [29, 30]. Dlatego w niniejszym badaniu autorzy skupili się na ocenie siły izometrycznej i równowagi mięśni [31].
Celem pracy była ocena dynamiki zmian siły izometrycznej i nierównowagi mięśniowej kompleksu lędźwiowego i miednicznego w leczeniu kobiet z bólem odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Autorzy założyli, że terapia ta, rozwijając siłę mięśni i poprawiając równowagę, poprawia stabilizację kompleksu lędźwiowo-miednicznego i wykazuje korzystne efekty w leczeniu osób z bólem odc. Lędźwiowego kręgosłupa.
2. Materiały i Metody
W badaniu wzięło udział 41 kobiet w wieku 60–75 lat (X = 65,3; SD = 6,5). Byli to pacjenci Kliniki Rehabilitacji, u których zdiagnozowano ból krzyża. Kryteriami włączenia były: ból krzyża, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa lędźwiowego widoczne w obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego, wiek 60–75 lat, zgoda pacjenta na udział w badaniu oraz niepodleganie rehabilitacji kręgosłupa lędźwiowego inną metodą kinezyterapii niż zastosowana w badanie w czasie badań.
Kryteria wykluczenia były krótsze niż 3 miesiące od początku ostrej fazy dyskopatii, świeżych złamań, krótkich odstępów remisji w przebiegu chorób reumatycznych, chorób zapalnych na etapie zaostrzenia, na przykład zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, przepukliny (brzucha, pachwin) , osteoporoza z gęstością mineralną kości do 80% średniej dla danego wieku, raka i deformacji kręgosłupa.
Rezonans magnetyczny (MRI) przeprowadzono w celu oceny stopnia zmian zwyrodnieniowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Badani losowo przy użyciu komputerowego generatora liczb badani zostali przydzieleni do dwóch grup. Grupa badana (A) składała się z dziewiętnastu uczestników, podczas gdy grupa kontrolna (B) liczyła dwadzieścia dwa podmioty.
W grupie badanej (A) przeprowadzono ćwiczenia z centralnej stabilizacji i terapię z wykorzystaniem systemu Tergumed 700. W grupie kontrolnej (B) wykonano tylko ćwiczenia z centralnej stabilizacji. Terapia trwała 6 tygodni. Wszystkie procedury badawcze przeprowadzono zgodnie z Deklaracją Helsińską z 1964 r. Oraz za zgodą Komisji Bioetycznej przy Regionalnej Izbie Lekarskiej w Krakowie (Polska) nr 73 / KBL / OIL / 2016 od 4 maja 2016 r.
2.1. Ocena dynamiki zmian izometrycznych siły mięśniowej i braku równowagi mięśniowej zespołu biodrowego -lędźwiowo-miednicznego
Test siły mięśni kompleksu biodrowego lędźwiowo-miednicznego przeprowadzono za pomocą systemu Tergumed 700. System ten był certyfikowany przez TÜV Süd 0123 i spełniał wymagania dyrektywy 93/42 EWG [32]. Test przeprowadzono w zgięciu, prostowaniu, zgięciu bocznym (lewy / prawy) i obrotowym (lewy / prawy). Test odbył się w pozycji siedzącej. Każde urządzenie było dostosowane do pacjenta. Autorzy upewnili się, że oś ruchu jest prawidłowa i że obiekt jest dobrze ustabilizowany. Zbadano siłę izometryczną mięśni. Pomiar przeprowadzono za pomocą wbudowanego dynamometru (Nm). Na każdym z czterech urządzeń Tergumed przeprowadzono test siły i nierównowagi mięśni. Przeprowadzono jedno powtórzenie testu i dwa powtórzenia badań, na podstawie których obliczono średnią wartość. Badanie przeprowadzono czterokrotnie: przed i po dwóch, czterech i sześciu tygodniach terapii.
2.1.1. Centralny Trening Stabilizacyjny
Trening z zakresu stabilizacji centralnej przeprowadzono na podstawie schematu opracowanego przez Richardsona i in. [33]. Składał się z trzech etapów: treningu lokalnej kontroli segmentowej, kontroli segmentowej w zamkniętym łańcuchu i kontroli segmentowej w otwartym łańcuchu. Przeprowadzono również rozgrzewkę przy użyciu cykloergometrów i głęboką aktywację mięśni w niskich pozycjach. Zdolność do prawidłowej aktywacji mięśni została wyczuwalna, umożliwiając przejście podczas treningu do ćwiczeń na wyższych pozycjach. Koordynację i ćwiczenia równowagi przeprowadzono z wykorzystaniem szwajcarskich piłek, aerodynamicznych dysków, segmentów kuli i gumek. Ponadto zastosowano ćwiczenia rozciągające i relaksujące skurczone mięśnie. Trening stabilizacji centralnej w obu grupach (A i B) był prowadzony w jednakowym stopniu przez tego samego fizjoterapeutę i był
stosowany przez 30 minut, 5 dni w tygodniu i przez 6 tygodni od maja 2016 r. do marca 2017 r.
2.1.2. Terapia za pomocą systemu Tergumed 700
Tergumed 700 to linia 4 urządzeń do diagnozowania i leczenia kręgosłupa lędźwiowego. Każde urządzenie było odpowiedzialne za 4 główne kierunki ruchu kręgosłupa (wyprost, zgięcie, zgięcie boczne i obrót). Przed terapią przeprowadzono test maksymalnej siły mięśni na każdym urządzeniu. Na podstawie testu wygenerowano indywidualny plan terapii wykorzystujący informacje zwrotne. Terapia miała na celu poprawę siły i wyrównanie braku równowagi mięśniowej. Test pozwolił również na bezbolesne leczenie. Dzięki zaprogramowaniu terapii na podstawie testu aktualnego stanu pacjenta była to terapia spełniająca kryteria medycyny opartej na dowodach. Terapia była zgodna z instrukcjami podanymi przez Stevensa [25, 34]. W przypadku wyprostu i zgięcia 30–40% maksymalnej pracy mięśni wykorzystano do aktywacji odpowiednich grup mięśni. Jednak pod względem zgięcia i zgięcia bocznego zwiększyło to do 60% maksymalnej pracy mięśni. Obciążenia stopniowo rosły o 5% co 3 dni. Pacjenci początkowo wykonywali 3 zestawy ćwiczeń po 10 powtórzeń na każdym urządzeniu. Liczba powtórzeń była również stopniowo zwiększana do 18 powtórzeń w serii. Terapię systemem Tergumed 700 przeprowadzono tylko w grupie badanej (A), przez 1 godzinę dziennie, 5 dni w tygodniu i przez 6 tygodni, od maja 2016 r. do marca 2017 r.
2.2. Stosowane metody statystyczne
Analiza wariancji (ANOVA) została wykorzystana do oceny dynamiki zmian izometrycznych siły i nierównowagi mięśni. Powyższe obliczenia przeprowadzono przy użyciu programu komputerowego Statistica StatSoft i arkusza kalkulacyjnego Microsoft Office Excel. Przyjęto istotne statystycznie różnice.
3. Wyniki
W grupie badanej (A) średnia wysokość ciała (cm) wynosiła (X = 162,65; SD = 5,86; V = 3,6), całkowita masa ciała (kg) (X = 75,05; SD = 10,44; V = 13,90) i BMI równe (kg / m2) (X = 28,43; SD = 4,14; V = 14,55). W grupie kontrolnej (B) średnia wysokość ciała (cm) wynosiła (X = 161,47; SD = 5,41; V = 3,35), masa ciała była równa (kg) (X = 73,05; SD = 15,11; V = 20,68) i BMI ogółem (kg / m2) (X = 28,04 (kg / m2), SD = 5,88; V = 20,976). W obu grupach większość pacjentów miała nadwagę.
3.1. Dynamika zmian siły mięśniowej i nierównowagi mięśniowej kompleksu biodrowego lędźwiowo-miednicznego w grupie badawczej (A)
W grupie badawczej (A) największe bezwzględne zróżnicowanie wystąpiło dla siły mięśni prostowników kręgosłupa lędźwiowego, zbadanych po 2 tygodniach terapii (SD = 51,25), natomiast
względne zróżnicowanie siły mięśni rotatora w lewo, wstępne badanie było (V = 50,02 Nm) (Tabela 1). Największe bezwzględne i względne różnice w równowadze mięśni dotyczyły stosunku siły mięśnia zginacza w lewo do siły mięśnia zginacza w prawo po 2 tygodniach terapii (SD = 0,47, V = 42,21) (Tabela 1).
Tabela 1
Zmienne siły mięśni i ich brak równowagi w grupie badawczej (A).
W grupie badawczej (A) nastąpiła znacząca () poprawa we wszystkich badanych grupach mięśni. Po 6 tygodniach terapii siła mięśni zginaczy lędźwiowych znacznie się poprawiła () z wartości początkowej 61,54 Nm do 86,61 Nm (Tabela 2). Siła mięśni prostownika kręgosłupa lędźwiowego znacznie się poprawiła () z wartości początkowej 105,85 Nm do 159,59 Nm (Tabela 2). Również siła rotacji w lewo znacznie się poprawiła (), od wartości początkowej 26,65 Nm do wartości 46,005 Nm (Tabela 2). Siła mięśni rotujących kręgosłup lędźwiowy w prawo znacznie się poprawiła () z początkowej wartości 28,10 Nm do 46,5 Nm (tabela 2). Nastąpiła także znacząca poprawa siły mięśni zginaczy lędźwiowych po lewej stronie (), z początkowej wartości 36,72 Nm do 53,71 Nm (Tabela 2). Prawe mięśnie zginaczy kręgosłupa lędźwiowego również uległy znacznej poprawie () z wartości początkowej 37,7 Nm do 52,07 Nm po 6 tygodniach terapii (Tabela 2).
Tabela 2
Różnice siły mięśni i braku równowagi przed i po 6 tygodniach terapii w grupie badawczej (A) i kontrolnej (B) wykazano na podstawie analizy wariancji (ANOVA).
The balance of all tested lumbar-pelvic complex muscles was correct at individual measurement periods (Table 2). The strength of the antagonistic muscle groups was balanced.
3.2. Dynamika zmian siły mięśni i braku równowagi mięśniowej kompleksu biodrowego lędźwiowo-miednicznego w grupie kontrolnej (B) W grupie kontrolnej (B) największe absolutne zróżnicowanie wykazano siłą mięśni prostowników lędźwiowych badanych po 2 tygodniach terapii (SD = 53,69), natomiast względne zróżnicowanie, siłę mięśni rotatora po prawej stronie odcinka lędźwiowego oraz badanie wstępne ogółem (V = 62,23) (tabela 3).
Tabela 3
Zmienne siły mięśni i ich brak równowagi w grupie kontrolnej (B). Największe absolutne zróżnicowanie równowagi mięśni dotyczyło stosunku siły mięśnia rotatora w lewo w porównaniu z siłą mięśnia rotatora w prawo, badanego po 6 tygodniach (SD = 1,84).
Względne zróżnicowanie dotyczyło jednak stosunku siły mięśnia rotatora do lewej w porównaniu do siły mięśnia rotatora do prawej, badanej po 4 tygodniach terapii (V = 395,18) (Tabela 3).
Siła zginacza uległa znacznej poprawie () z początkowej wartości 50,37 Nm do 74,06 Nm po 4 tygodniach, tylko nieznacznie pogorszyła się po 6 tygodniach terapii do 73,83 Nm (Tabela 2). Siła mięśni zginaczy po lewej znacznie się poprawiła () z 29,27 Nm do 46,8 Nm po 6 tygodniach terapii (Tabela 2).
Nastąpiło znaczące () pogorszenie równowagi mięśnia lewego zginacza w porównaniu z siłą prawego zginacza po 6 tygodniach terapii. Siła obu tych grup mięśni nie była zrównoważona (Tabela 2).
3.3. Porównanie dynamiki zmian siły mięśni i braku równowagi mięśniowej kompleksu biodrowego lędźwiowo-miednicznego w grupach A i B
Przed terapią siła mięśni i ich nierównowaga nie wykazywały istotnych różnic między grupami A i B.
Po 2 tygodniach terapii wystąpiły znaczące () różnice w sile mięśni rotatora po lewej stronie odcinka
lędźwiowego (Nm). W grupie A zaobserwowano większą poprawę siły mięśni odpowiedzialnej za
rotację kręgosłupa w lewo (40,2 Nm) w porównaniu z grupą kontrolną (28,28 Nm) (Tabela 4).
Tabela 4
Różnice w dynamice zmian siły mięśni i ich braku równowagi między grupą badawczą (A) a grupą kontrolną (B) wykazano za pomocą analizy wariancji (ANOVA).
Po 4 tygodniach terapii zaobserwowano znacznie () lepszy wynik w grupie badawczej (A) w porównaniu z grupą kontrolną (B) pod względem siły mięśni lewego rotatora. Grupa testowa (A)
osiągnęła średni wynik 42,353 Nm, a grupa kontrolna (B) 31,42 Nm (Tabela 4). Ponadto zaobserwowano znacznie () lepszy wynik w sile mięśni rotujących kręgosłupa lędźwiowego w prawo
w grupie A. W grupie badawczej (A) siła ta wynosiła 45,43 Nm, aw grupie kontrolnej (B), 31,82 Nm (tabela 4).
Po 6 tygodniach terapii różnica między grupami siły mięśnia lewego rotatora pozostała () na korzyść grupy badawczej (A). Średnio w grupie badawczej (A) wynik wynosił 46,01 Nm, a w grupie kontrolnej (B) 33,1 Nm (Tabela 4). Dotyczy to również siły mięśni prostowników (), które w grupie badawczej (A) wzrosły do 159,6 Nm w porównaniu z wynikiem w grupie kontrolnej (B) wynoszącym 121,68 Nm (Tabela 4). Istniała także znacząca () różnica w sile zginacza kręgosłupa lędźwiowego po prawej stronie na korzyść grupy badawczej. W grupie badawczej (A) średnia wartość tej siły wyniosła 52,07 Nm, aw grupie kontrolnej (B) 38,92 Nm (Tabela 4).
Istotną () różnicę zaobserwowano również w równowadze siły mięśni zginacza lędźwiowego w lewo w porównaniu z siłą mięśni prawego zginacza. Brak równowagi w grupie badawczej (A) pozostawała w granicach normy (średnio 1,05), podczas gdy w grupie kontrolnej (B) zaobserwowano nienormalny wzrost siły mięśni zginaczy po lewej stronie w porównaniu do zginaczy po prawej stronie ( średnio 1,21) (Tabela 4).
4. Dyskusja
W leczeniu bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa niezwykle ważne jest poznanie przyczyny dolegliwości i skupienie terapii na problemie występującym u danego pacjenta. W rozwiniętych
społeczeństwach coraz częściej mamy do czynienia z ludźmi, którzy codziennie pracują długie godziny na siedzeniu [35]. W przypadku osłabienia mięśni kompleksu biodrowego lędźwiowo-
miednicznego lub ich dużego braku równowagi, szybki początek lub asymetryczne podnoszenie małej masy może powodować jednostronne przeciążenie, skurcz mięśni i uraz kręgosłupa. Wynika to z tego, że siedzący tryb życia powoduje utratę masy mięśniowej i stopniowy, systematyczny spadek siły i elastyczności. Większość dostępnych w literaturze badań dotyczących fizjoterapii bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa, oceniających poszczególne metody lub terapie, opiera się na ocenie programu treningowego. Pacjentów bada się przed i po terapii, a w niektórych przypadkach dodatkowo w trakcie terapii [36]. W tym badaniu autorzy ocenili dynamikę zmian siły mięśni biodrowych lędźwiowo- miednicznych i wyrównanie ich braku równowagi 4 razy: przed leczeniem i po 2, 4 i 6 tygodniach jego trwania. Wielu autorów oceniło efekty leczenia bólu odc. lędźwiowego podobnie jak w badaniach autorów.
Pranata i in. [37] badali koordynację pracy prostowników lędźwiowych u pacjentów z bólem odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Biofeedback zastosowano w postaci sinusoidy, na której poruszał się wskaźnik siły izometrycznej, z jaką ćwiczył pacjent. Maksymalne wartości podczas ćwiczenia oscylowały między 20% a 50% maksymalnej siły izometrycznej pacjenta. Znacznie mniejszy stopień mapowania sinusoidalnego (zarówno wzrost napięcia, jak i relaksacja) zaobserwowano w porównaniu z grupą kontrolną bez bólu odcinka lędźwiowego. Istniały również korelacje między wzrostem mapowania sinusoidalnego podczas powrotu do pozycji wyjściowej a wzrostem niepełnosprawności mierzonym kwestionariuszem Oswestry. W tych badaniach wykazano, że kontrola mięśni prostowników w okolicy lędźwiowej jest zaburzona u pacjentów z bólem. Trening z wykorzystaniem systemu Tergumed 700 zastosowany przez autorów tego badania również opierał się na biofeedbacku w postaci sinusoidy, co, jak wykazano w badaniach, ma pozytywny wpływ na zaburzenia koordynacji mięśni.
França i in. [29] porównał trening centralnej stabilizacji z treningiem siłowym w zwalczaniu bólu pleców, zmniejszaniu niepełnosprawności i aktywowaniu poprzecznego mięśnia brzucha. Oba rodzaje treningu dały zadowalające wyniki, ale trening centralnej stabilizacji okazał się bardziej skuteczny, głównie w obszarze poprzecznej aktywacji mięśni brzucha. Jednak, jak stwierdzili Stevens i in. [38] trening siłowo-koordynacyjny z wykorzystaniem systemu Tergumed 700 aktywuje również mięsień wielofunkcyjny, zwłaszcza gdy jest obciążony 30% maksymalnej siły rozciągającej. W tych badaniach wykazano, że trening siłowy wpływa również na aktywność mięśni głębokich. W badaniach przeprowadzonych przez Parkkola i in. [39] wskazano również, że pacjenci z bólem odcinka lędźwiowego kręgosłupa mieli osłabione mięśnie w porównaniu z grupą kontrolną, co wykazano w teście siły izometrycznej. Ruas i Viera [40] przeprowadzili badanie siły mięśni i braku równowagi w bólu odc. lędźwiowego, których wyniki wykazały, że brak równowagi, głównie siły mięśni zginaczy w stosunku do siły mięśni prostowników, może być związana z przewlekłym bólem kręgosłupa lędźwiowego.
Chociaż zespoły bólowe są złożonym i wieloczynnikowym problemem, wielu autorów kojarzy je z osłabieniem mięśni [41]. Jak donosi Rossi i in. [42] terapia zespołów bólowych pleców powinna obejmować trening wydajności i siły mięśni, głównie prostowników. Jak donosi Steele i in. [43] taki trening należy prowadzić ze stabilizowaną miednicą, aby wykluczyć zajęcie innych mięśni, na przykład prostowników bioder. Z badań Catali i in. [44] można założyć, że trening mięśni grzbietowych jest korzystny w zmniejszaniu bólu lędźwiowego u pacjentów z bólem dolnej części pleców. Pacjenci, którzy doświadczają bólu lędźwiowego z powodu zespołu bólu lędźwiowego, mają zmniejszoną siłę w mięśniach tułowia, głównie prostowników [44]. Legalność badań autorów potwierdzają także inni autorzy. Wang i in. [45] przeprowadził badanie dotyczące wpływu 12-tygodniowego standardowego programu treningowego na pacjentów z bólem krzyża. Wyniki badania wykazały znaczną poprawę siły mięśni, a także kompensację mięśni zginających i prostujących okolicy lędźwiowej. W tym badaniu wykazano pozytywny wpływ treningu z wykorzystaniem systemu Tergumed na siłę mięśni. Wadą tego badania był jednak brak dokładnego określenia grupy osób. Haag i in. [46] wykorzystali system Tergumed w swoich badaniach do oceny siły mięśni grzbietowych u sportowców narzekających i nie zgłaszających bólu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. W drugiej grupie bez bólu zaobserwowano znacznie wyższą siłę izometryczną mięśni tułowia. Nitera-Kowalik i in. [47] przeprowadzili badania nad wpływem kompleksowej terapii z wykorzystaniem systemu Tergumed na poprawę koordynacji, kompensację nierównowagi mięśniowej, stopień niepełnosprawności spowodowany bólem krzyża i zmniejszenie odczuć bólowych u pacjentów leczonych w sanatoriach. Obserwowano tu poprawę nierównowagi mięśniowej dla wszystkich badanych grup mięśniowych. Jednak badanie to nie obejmowało grupy kontrolnej.
W tym badaniu, w grupie A, w której dodatkowo zastosowano system Tergumed 700, nastąpiła znacząca poprawa siły wszystkich badanych grup mięśni po 6 tygodniach terapii. Zwiększona siła mięśni odpowiedzialna za wyprost odcinka lędźwiowego kręgosłupa i obrót w lewo nastąpił po 2 tygodniach. Utrzymało się to po 4 i 6 tygodniach terapii. Siła mięśni obracających się zgodnie z ruchem wskazówek zegara poprawiła się po 4 tygodniach i utrzymywała się po 6 tygodniach terapii. Z drugiej strony wytrzymałość mięśni zginaczy tułowia i odpowiedzialnych za zgięcie boczne poprawiła się w końcowym okresie pomiaru. Sugeruje to, że 6-tygodniowy program treningowy jest optymalny do osiągnięcia poprawy siły we wszystkich badanych grupach mięśni.
Zdecydowanie gorsze wyniki uzyskane w sile mięśni w grupie kontrolnej (B) sugerują, że tradycyjny trening centralnej stabilizacji ma mniejszy wpływ na siłę mięśni. Różnice między grupami A i B ujawniły się po 2 tygodniach terapii pod względem siły rotacji w lewo. Następnie, po 4 i 6 tygodniach terapii, różnica dotyczyła siły obustronnej rotacji, wyprostu i zgięcia w prawo. Brak równowagi mięśniowej kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego w grupie badawczej (A) pozostawała w granicach normy (średnio 1,05), natomiast w grupie kontrolnej (B) nieprawidłowy wzrost siły mięśni zginaczy w lewo w porównaniu z zginaczami po prawej stronie (średnio 1,21).
Terapia za pomocą systemu Tergumed, poprzez programowanie oparte na obiektywnym badaniu pacjenta, jest skuteczna w leczeniu bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Jego zastosowanie jest również poparte względami ekonomicznymi, ponieważ jeden terapeuta może jednocześnie rehabilitować 4 pacjentów zgodnie z indywidualnymi programami. Ważne jest również, aby obiektywne badanie przed i po terapii umożliwiało weryfikację zastosowanego programu terapeutycznego.
5. Wnioski
Po 6 tygodniach terapii w grupie badawczej (A) nastąpiła znacząca poprawa siły wszystkich badanych grup mięśni. Jednak w grupie kontrolnej (B) znacząca poprawa nastąpiła tylko w sile zginacza lędźwiowego i mięśni zginaczy po lewej stronie. Ponadto w grupie B nastąpiło znaczne pogorszenie braku równowagi w odniesieniu do siły mięśnia lewego zginacza w porównaniu z siłą prawego zginacza. Istotne różnice na korzyść grupy badawczej (A) dotyczyły siły mięśni rotatora po lewej stronie, siły mięśni prostowników kręgosłupa lędźwiowego, siły zginaczy kręgosłupa lędźwiowego po prawej stronie oraz równowagi siły zginaczy odcinka lędźwiowego po lewej w porównaniu z siłą mięśni zginaczy po prawej. Terapia za pomocą systemu Tergumed 700 prowadzi do zwiększenia siły mięśniowej kompleksu lędźwiowo-miednicznego i wyrównania jego braku równowagi, co zapewnia korzystne efekty w leczeniu bólu odcinka lędźwiowego.
Dostępność danych
Dane i materiały potwierdzające wnioski z tego artykułu są zawarte w artykule.
Konflikt interesów
Autorzy deklarują brak konfliktu interesów w związku z publikacją tego artykułu.
Wkład autorów
J. W. był odpowiedzialny za konceptualizację, zbieranie danych, analizę, analizę formalną, metodologię i napisanie oryginalnego projektu; A. K. była odpowiedzialna za gromadzenie danych,
analizę formalną, pisanie, recenzowanie i edycję.
Potwierdzenie
Projekt był wspierany w ramach programu finansowanego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Regionalna inicjatywa doskonałości” w latach 2019–2022 (numer projektu: 024 / RID / 2018/19).
Referencje
3. L. Lidgren, “The bone and joint decade 2000–2010,” Bull World Health Organ, vol. 81, no. 9, p. 629, 2003.View at: Publisher Site | Google Scholar
4. D. I. Rubin, “Epidemiology and risk factors for spine pain,” Neurologic Clinics, vol. 25, no. 2, pp. 353–371, 2007.View at: Publisher Site | Google Scholar
5. P. M. Kent and J. L. Keating, “The epidemiology of low back pain in primary care,” Chiropractic & Osteopathy, vol. 13, no. 1, pp. 13–20, 2005.View at: Publisher Site | Google Scholar
6. M. H. Halliday, A. N. Garcia, A. B. Amorim et al., “Treatment effect sizes of mechanical diagnosis and therapy for pain and disability in patients with low back pain: a systematic review,” Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, vol. 49, no. 4, pp. 219–229, 2019.View at: Publisher Site | Google Scholar
7. T. Kienbacher, E. Fehrmann, R. Habenicht et al., “Diagnostic value of trunk flexion-extension testing in old chronic low back pain patients,” European Spine Journal, vol. 26, no. 2, pp. 510–517, 2017.View at: Publisher Site | Google Scholar
8. P. Watson, C. Booker, C. Main, and A. Chen, “Surface electromyography in the identification of chronic low back pain patients: the development of the flexion relaxation ratio,” Clinical Biomechanics, vol. 12, no. 3, pp. 165–171, 1997.View at: Publisher Site | Google Scholar
9. A. Bergmark, “Stability of lumbar spine: a study in mechanical engineering,” Acta Orthopaedica Scandinavica, vol. 60, no. 230, pp. 1–54, 1989.View at: Publisher Site | Google Scholar
10. K. Rose-Dulcina, S. Genevay, D. E. Dominguez, S. Armand, and N. Vuillerme, “O 086–relation between the flexion-relaxation phenomenon and back extensor endurance in non-specific chronic low back pain patients,” Gait & Posture, vol. 65, no. 1, pp. 176-177, 2018.View at: Publisher Site | Google Scholar
11. Y. Javadian, M. Akbari, G. Talebi et al., “Influence of core stability exercise on lumbar vertebral instability in patients presented with chronic low back pain: a randomized clinical trial,” Caspian Journal of Internal Medicine, vol. 6, no. 2, pp. 98–102, 2015.View at: Google Scholar
12. P. Li, Y. Nie, J. Chen, and N. Ning, “Application progress of surface electromyography and surface electromyographic biofeedback in low back pain,” Chinese Journal of Reparative and Reconstructive
13. H. S. Desai and R. S. Bisen, “Lumbar flexion relaxation phenomenon in the patients with acute and subacute mechanical low back pain and normal subjects,” International Journal of Research in Medical Sciences, vol. 5, no. 3, pp. 1011–1014, 2017.View at: Publisher Site | Google Scholar
14. C. Amroz, A. Scott, A. Ambroz, and E. O. Talbott, “Chronic low back pain assessment using surface electromyography,” Journal of Occupational and Environmental Medicine, vol. 42, no. 6, pp. 660–669, 2000.View at: Publisher Site | Google Scholar
15. F. Zhou, H. Li, G. Song et al., “Analysis of surface electromyography of patients with low back pain based on different movement patterns,” in Proceedings of the 2016 IEEE International Conference on Information and Automation, pp. 1154– 1158, Ningbo, China, 2016.View at: Google Scholar
16. J. Abboud, F. Nougarou, I. Pagé, V. Cantin, D. Massicotte, and M. Descarreaux, “Trunk motor variability in patients with non-specific chronic low back pain,” European Journal of Applied Physiology, vol. 114, no. 12, pp. 2645–2654, 2014.View at: Publisher Site | Google Scholar
17. J. P. Correia, R. Oliveira, J. R. Vaz, L. Silva, and P. Pezarat-Correia, “Trunk muscle activation, fatigue and low back pain in tennis players,” Journal of Science and Medicine in Sport, vol. 19, no. 4, pp. 311–316, 2016.View at: Publisher Site | Google Scholar
18. A. Heydari, A. V. F. Nargol, A. P. C. Jones, A. R. Humphrey, and C. G. Greenough, “EMG analysis of lumbar paraspinal muscles as a predictor of the risk of low-back pain,” European Spine Journal, vol. 19, no. 7, pp. 1145–1152, 2010.View at: Publisher Site | Google Scholar
19. M. M. Panjabi, “The stabilizing system of the spine: part I—function, dysfunction, adaptation, and enhancement,” Journal of Spinal Disorders, vol. 5, no. 4, pp. 383–389, 1992.View at: Publisher Site | Google Scholar
20. J. Key, Back Pain: A Movement Problem, Elsiever, Edenburg, South Africa, 2010.
21. A. Plaskiewicz, K. Kałużny, and B. Kochański, “The use of physical therapy in the treatment of pain lumbar spine,” Journal of Education, Health and Sport, vol. 5, no. 5, pp. 11–20, 2015.View at: Google Scholar
22. C. J. Snijders, M. T. L. M. Ribbers, H. V. de Bakker, R. Stoeckart, and H. J. Stam, “EMG recordings of abdominal and back muscles in various standing postures: validation of a biomechanical model on sacroiliac joint stability,” Journal of Electromyography and Kinesiology, vol. 8, no. 4, pp. 205–214, 1998.View at: Publisher Site | Google Scholar
23. C. L. N. Rodacki, A. L. F. Rodacki, C. Ugrinowitsch, D. Zielinski, and R. B. Costa, “Spinal unloading after abdominal exercises,” Clinical Biomechanics, vol. 23, no. 1, pp. 8–14, 2008.View at: Publisher Site | Google Scholar
24. P. W. Hodges and C. A. Richardson, “Inefficient muscular stabilization of the lumbar spine associated with low back pain: a motor control evaluation of transversus abdominis,” Spine, vol. 21, no. 22, pp. 2640–2650, 1996.View at: Publisher Site | Google Scholar
25. V. K. Steveens, T. G. Parlevliet, P. L. Coorevits, N. N. Mahieu, K. G. Bouche et al., “The effect of increasing resistance on trunk muscle activity during extension and flexion exercises on training devices,” Journal of Electromyography and Kinesiology, vol. 18, no. 3, pp. 434–445, 2008.View at: Google Scholar
26. S. M. McGill, Low Back Disorders: Evidence Base Prevention and Rehabilitation, Human Kinetics Leeds, Pudsey, UK, 2016.
27. J. Simińska, K. Pietkun, I. Głowacka et al., “Przegląd zaleceń postępowania fizjoterapeutycznego stosowanego w bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym,” Journal of Education, Health and Sport, vol. 6, no. 8, pp. 454–466, 2016.View at: Google Scholar
28. W. Stryła and A. Pogorzała, Rehabilitacja Medyczna, UM, Poznań, Poland, 2011.
29. F. R. França, T. N. Burke, E. S. Hanada, and A. P. Marques, “Segmental stabilization and muscular strengthening in chronic low back pain: a comparative study,” Clinics, vol. 65, no. 10, pp. 1013–1017, 2010.View at: Publisher Site | Google Scholar
30. Y. Young-Dae and L. Yeon-Seop, “The effect of core stabilization exercises using a sling on pain and muscle strength of patients with chronic low back pain,” The Journal of Physical Therapy Science, vol. 24, no. 8, pp. 671–674, 2012.View at: Publisher Site | Google Scholar
31. J. A. Hides, R. Donelson, D. Lee, H. Prather, S. A. Sahrmann, and P. W. Hodges, “Convergence and divergence of exercise-based approaches that incorporate motor control for the management of low back pain,” Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, vol. 49, no. 6, pp. 437–452, 2019.View at: Publisher Site | Google Scholar
32. E. Ridder, L. Danneels, A. Vleeming, G. Vanderstraeten, M. Van Ranst, and J. Van Oosterwijck, “Trunk extension exercises: how is trunk extensor muscle recruitment related to the exercise dosage?” Journal of Electromyography and Kinesiology, vol. 25, no. 4, pp. 681–688, 2015.View at: Publisher Site | Google Scholar
33. C. Richardson, P. Hodges, and J. Hides, Therapeutic Exercise for Lumbopelvic Stabilization: A Motor Control Approach for the Treatment and Prevention of Low Back Pain, Churchill Livingstone, London, UK, 2nd edition, 2004.
34. V. Steveens, E. Witvrouw, G. Vanderstraeten et al., “The relevance of increasing resistance on trunk muscle activity during seated axial rotation,” Physical Therapy in Sport, vol. 8, no. 1, pp. 7–13, 2007.View at: Publisher Site | Google Scholar
35. M. Szpala, A. Skorupińska, and K. Kostrz, “Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa—przyczyny i leczenie,” Pomeranian Journal of Life Sciences, vol. 63, no. 3, pp. 41–47, 2017.View at: Publisher Site | Google Scholar
36. K. Mianowski, W. Kaczmarek, G. Kamiński, R. Rosołek, and M. Stańczuk, “The stand for rehabilitation of the human spine,” Pomiary Automatyka Robotyka, vol. 19, no. 4, pp. 55–62, 2015.View at: Publisher Site | Google Scholar
37. A. Pranata, L. Perraton, D. El-Ansary et al., “Lumbar extensor muscle force control is associated with disability in people with chronic low back pain,” Clinical Biomechanics, vol. 46, no. 46, pp. 46–51, 2017.View at: Publisher Site | Google Scholar
38. V. K. Stevens, T. G. Parlevliet, P. L. Coorevits et al., “The effect of increasing resistance on trunk muscle activity during extension and flexion exercises on training devices,” Journal of Electromyography and Kinesiology, vol. 18, no. 3, pp. 434– 445, 2008.View at: Publisher Site | Google Scholar
39. R. Parkkola, U. Rytökoski, and M. Kormano, “Magnetic resonance imaging of the discs and trunk muscles in patients with chronic low back pain and healthy control subjects,” Spine, vol. 18, no. 7, pp. 830–836, 1993.View at: Publisher Site | Google Scholar
40. C. Ruas and A. Viera, “Do muscle strength imbalances and low flexibility levels lead to low back pain? A brief review,” Journal of Functional Morphology and Kinesiology, vol. 2, no. 3, 2017.View at: Publisher Site | Google Scholar
41. A. W. Pienaar and J. G. Barnard, “Development, validity and reliability of a new pressure air biofeedback device (PAB) for measuring isometric extension strength of the lumbar spine,” Journal of Medical Engineering & Technology, vol. 41, no. 3, pp. 216–222, 2017.View at: Publisher Site | Google Scholar
42. D. M. Rossi, M. H. Morcelli, A. C. Cardozo, B. S. Denadai, M. Gonçalves, and M. T. Navega, “Discriminant analysis of neuromuscular variables in chronic low back pain,” Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation, vol. 28, no. 2, pp. 239–246, 2015.View at: Publisher Site | Google Scholar
43. J. Steele, S. Bruce-Low, S. Low, and D. Smith, “A review of the specificity of exercises designed for conditioning the lumbar extensors,” British Journal of Sports Medicine, vol. 49, no. 5, pp. 291–297, 2015.View at: Publisher Site | Google Scholar
44. M. Catala, A. Schroll, G. Laube, and A. Arampatzis, “Muscle strength and neuromuscular control in low back pain: elite athletes versus general population,” Frontiers in Neuroscience, vol. 7, no. 3, 2018.View at: Publisher Site | Google Scholar
45. L. Wang, L. Zhang, and S. Xu, “12 weeks tergumed standardized exercise impact on chronic nonspecific back pain,” Chinese Journal of Rehabilitation Medicine, vol. 28, no. 10, pp. 939–941, 2013.View at: Google Scholar
46. T.-B. Haag, A. S. Schneider, C. Beckmann, M. Handel, C. Schneider, and H. M. Mayer, “A test battery to investigate back pain in female soccer players,” Sport Sciences for Health, vol. 12, no. 3, pp. 361–367, 2016.View at: Publisher Site | Google Scholar
47. A. Nitera-Kowalik, W. Bujalski, A. Durda et al., “Zastosowanie systemu tergumed w kompleksowej rehabilitacji pacjentów z zespołami bólowymi kręgosłupa leczonych w 21 wojskowym szpitalu uzdrowiskowo—rehabilitacyjnym w Busku— Zdroju,” Kwart Ortop, vol. 3, pp. 268–280, 2009.View at: Google Scholar
Prawa autorskie
Copyright © 2020 Jacek Wilczyński i Alicja Kasprzak. Jest to artykuł o otwartym dostępie rozpowszechniany na licencji Creative Commons Attribution License, który pozwala na
nieograniczone wykorzystanie, dystrybucję i powielanie na dowolnym nośniku, pod warunkiem prawidłowego cytowania oryginalnej pracy.
